Kościół parafialny p. w. Św. Marii Magdaleny w Miechocinie (od 1976 roku dzielnicy Tarnobrzega) jest najstarszym przykładem architektury sakralnej w północnej części województwa podkarpackiego. Przybliżony czas jego budowy nie jest znany, ze względu na brak przekazów źródłowych a także brak badań architektonicznych. Dotychczas, jako czas budowy kościoła przyjmowany jest XV wiek, który został określony w piśmie Urzędu Wojewódzkiego Lwowskiego z 7 listopada 1932 roku, mocą którego uznany został on za zabytek „jako typowy okaz architektury gotyckiej”. Wątpliwości w zakresie jego datowania nasunęły się w 1992 roku, kiedy to podczas badań stratygraficznych tynków na ścianach i sklepieniu prezbiterium, na jednym ze zworników odkryto inskrypcję o treści „MURATO ANNO DOMINI Mo CCCXL (lub) Mo CCCCXL”.
W tym miejscu jako ciekawostkę można dodać, że o ile zewnętrzne ściany prezbiterium i nawy wzniesione zostały w wątku gotyckim, o tyle ściana północna nad zakrystią posiada układ cegieł w wątku wendyjskim.
Pierwotny kościół składał się zapewne z prezbiterium oraz zbliżonej do kwadratu nawy oraz przylegającej do prezbiterium od strony północnej parterowej, nakrytej dachem pulpitowym zakrystii. W okresie baroku nadbudowana została zakrystia o dodatkową kondygnację i utrzymane w duchu epoki zwieńczenie z okiem Opatrzności Bożej.
W bliżej nieokreślonym czasie powstał też wyłom w środkowej części ściany wschodniej prezbiterium, który być może powstał w czasie potopu szwedzkiego, ponieważ w metrykach parafialnych z tego czasu, zachowane były wpisy świadczące o pobycie w tych stronach wojsk szwedzkich. Wówczas to ostrołukowe okno w tej ścianie zastąpiono oknem w kształcie serca, które w późniejszym czasie wkomponowane zostało w ołtarz główny kościoła.
Zamurowany wyłom, okazał się w późniejszym czasie problematyczny, ponieważ początkiem lat 20-tych XIX wieku ówczesny proboszcz Miechociński pisał do dominium w Dzikowie, o pojawieniu się nowych rys na sklepieniu i elewacji kościoła. W związku z tym południowo-wschodnia przypora został powiększona w celu wzmocnienia ścian kościoła.
Kolejna rozbudowa kościoła miała miejsce w latach 1843-45, kiedy to przedłużono nawę o dodatkowe dwa przęsła. W tej formie kościół przetrwał do końca lat 20-tych XX wieku, kiedy to podjęta została inicjatywa jego rozbudowy. Opracowania projektu podjął się młody lwowski architekt Ludomił Gyurkovich (1899-1980), który zaprojektował rozbudowę kościoła o dwie symetrycznie rozlokowane kaplice boczne przylegające do pierwszego przęsła nawy oraz wysoką wolnostojącą wieżę od południowego-zachodu. Projekt ten uzyskał w 1928 roku akceptację ze strony ówczesnego lwowskiego konserwatora zabytków Józefa Piotrowskiego. Jednak brak funduszy ograniczył rozbudowę kościoła do jednej kaplicy bocznej od strony północnej oraz zastąpienia dotychczasowego drewnianego stropu w nawie, murowanym sklepieniem kolebkowym z gurtami. W tym też czasie poddana została kompleksowej wymianie więźba i pokrycie dachowe a także zastąpiono dotychczasową barokową sygnaturkę nad nawą kościoła, wyniosłą 15 metrową wieżą. W takiej też formie kościół zachował się do dnia dzisiejszego.
Na ścianach wewnątrz świątyni znajdują się gotyckie malowidła wykonane w technice suchego fresku. Odkryte zostały podczas prac konserwatorskich prowadzonych w 1992 roku przy ołtarzu głównym kościoła. Wówczas też wyniku badań stratygraficznych tynków przeprowadzonych przez konserwatorów oprócz odkrytych dwóch monumentalnych scen na ścianie wschodniej prezbiterium z przedstawieniami Ukrzyżowania i Zwiastowania, odsłonięto herb Abdank nad wejściem do zakrystii na ścianie północnej, którym pieczętowali się właściciele Miechocina od XIII do XVI wieku oraz zacheuszek malowany bezpośrednio na ceglanym murze na ścianie południowej.
Oprócz tego na dwóch zwornikach sklepienia prezbiterium odkryto inskrypcje, z których jedna informuje o czasie budowy sklepienia lub kościoła z herbem Abdank w centralnym punkcie. Po kilkuletniej przerwie, od 1999 roku kontynuowano prace obejmujące odsłonięcie malowideł, ich zabezpieczenie a następnie pełną konserwację techniczną i estetyczną, które to prace ostatecznie zakończyły się w 2004 roku. W trakcie prac odsłonięto gotycką wyprawę tynkarską ścian prezbiterium, łuku tęczowego i sklepień oraz zachowaną fragmentarycznie dekorację ornamentalną w postaci wici roślinnej na wysklepkach sklepienia, która poddana została rekonstrukcji w oparciu o zachowane pozostałości.
W ostatnim etapie prac odsłonięto na ścianie południowej prezbiterium malowidło przedstawiające smoka pożerającego winną latoroślą oraz wykonano transfer dekoracji o motywach roślinnych z obramienia okna wschodniego na okno zachodnie i przeprowadzono ich pełną konserwację.
Na uwagę zasługują dwie wyżej wspomniane monumentalne sceny Ukrzyżowania z postaciami Marii, Św. Jana i Św. Longina, który na głowie ma czapkę frygijską i Zwiastowania z osobami towarzyszącymi tj. Św. Józefem oraz niezidentyfikowaną osobą, którą być może jest sam fundator malowidła. Jednak na co dzień nie są one widoczne, ponieważ przysłania je nastawa ołtarza głównego.
Świątynia posiada również interesujący wystrój i wyposażenie, które stanowią domknięcie tematu tego interesującego pod wieloma względami kościoła. Z jego pierwotnego wyposażenia do dnia dzisiejszego zachowały się trzy elementy tj. późnogotycka rzeźba Chrystus na krzyżu, będąca elementem centralnym głównego ołtarza, chrzcielnica z 1484 roku wykonana z czerwonego piaskowca szydłowieckiego oraz XV-wieczne kute metalowe drzwi prowadzące z prezbiterium do zakrystii z pozostałościami barokowej dekoracji malarskiej.
Przed pierwszą wojną światową w użyciu był jeszcze dzwon ufundowany przez ks. Jana plebana miechocińskiego imieniem Jan z 1465 roku, który został zarekwirowany na cele wojenne. Pozostała część wyposażenia pochodzi z pierwszych dziesięcioleci XVIII wieku i jest dziełem miejscowych artystów: Stanisława Berezowskiego, malarza z Dzikowa, zmarłego w 1712 roku i Stanisława Piotrowskiego, snycerza zmarłego 11 maja 1729 roku w Miechocinie „po rozcięciu żyły”, jak wspomina zapis metrykalny. W nim też odnajdujemy informację o jego pracach w miejscowym kościele, do których należały wszystkie ołtarze, boazeria, ambona, tęcza kościelna, chór, stalle i wyposażenie zakrystii.
Do dnia dzisiejszego zachował się ołtarz główny, dwa z czterech ołtarzy bocznych, ambona i rzeźbione stalle z obrazami przedstawiającymi świętych: Grzegorza, Jana Nepomucena, Jana Kantego, Wacława, Stanisława, Wojciecha, Kazimierza, Stanisława Kostki, Walentego i Hieronima. Dwa ołtarze boczne pw. św. Michała Archanioła i św. Wawrzyńca oraz bogato rzeźbiona oprawa łuku tęczowego z obrazami, zostały zdemontowane w czasie prac remontowych kościoła na przełomie lat 20-tych i 30-tych XX wieku i nigdy już na swoje miejsce nie powróciły.
Dopełnienie barokowego wyposażenia stanowią trzy dużych rozmiarów obrazy z przedstawieniami scen z Nowego Testamentu. W 1959 roku zakupiono z parafii w Kobylanach koło Krosna ołtarz Matki Bożej Różańcowej, który ustawiono w kaplicy bocznej w miejsce zniszczonego w czasie działań wojennych ołtarza Św. Teresy. W tym samym roku zamontowano w oknach prezbiterium dwa witraże wykonane wg projektu Adama Bunscha opracowanego rok wcześniej z przedstawieniami Św. Józefa i Matki Bożej Królowej Korony Polskiej, które z czasem, gdy ujednolicono oszklenie okien w nawie i prezbiterium przez zastosowanie tzw. gomółek, przeniesiono do kaplicy.
Fot. S. Stępak - WUOZ