Kościół parafialny w Średniej Wsi

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Średniej Wsi wybudowany został jako kaplica dworska w II połowie XVI w. W XVII w. został włączony do parafii Hoczew jako kościół filialny. Kościół jest jednonawowy, o konstrukcji zrębowej. Cenny wystrój wnętrza jest zasługą fundatorki Katarzyny z Oraczewskich Balowej, która uposażyła go w roku 1727. Kościół jest najstarszą drewnianą świątynią zachowaną w tym regionie Bieszczadów. Jego bogate i jakże wyjątkowe wnętrze stanowi odzwierciedlenie wiary i szczodrobliwości szlacheckiego rodu oraz jego kontaktów z większymi ośrodkami kulturowymi.

W bieżącym roku Parafia w Średniej Wsi przeprowadziła szeroko zakrojone prace zarówno przy wyposażeniu ruchomym jak i przy wymianie gontowego pokrycia nad nawą główną, zakrystią i prezbiterium.

Prace przy wymianie pokrycia objęły wymianę częściową ołacenia, wymianę pokrycia gontowego nawy głównej, prezbiterium i zakrystii, wymianę pokrycia sygnaturki z blaszanego na gontowe oraz remont konstrukcji i zwieńczenia sygnaturki i remont krzyży a także modernizację instalacji odgromowej.

Prace konserwatorskie przy polichromii nawy głównej stanowiły uzupełnienie do planowanych prac budowlanych i remontowych, które w swoim zakresie w kolejnych latach mają objąć flekowanie i wymianę belek zrębowych. Polichromia ścian nawy została oczyszczona z zabrudzeń. Fragmenty polichromii, które odspajały się od podłoża zostały zabezpieczone bibułą japońską. Przed przystąpieniem do zabezpieczenia polichromii wykonano próby odwracalności zabiegu i zdecydowano, iż bibuła japońska zostanie przyklejona Bevą.

W dzisiejszym kościele parafialnym kontynuowano również prace konserwatorskie przy ołtarzu boczny pw. św. Katarzyny, który jest dziełem warsztatu krośnieńskiego i reprezentuje lokalną snycerkę początku XVIII wieku. Ołtarz posiada kompletne wyposażenie oraz obraz świętej patronki rodziny kolatorów. Interesującą reminiscencją kultury dworskiej jest dekoracyjne antependium wykonane z czerwonej jedwabnej tkaniny haftowanej srebrną nicią z motywem bukietów w układzie rzędowym. Podczas III etapu prac oczyszczono z zabrudzeń powierzchniowych strukturę ołtarza. Usunięto wtórne przemalowania i retusze odsłaniając pierwotną kolorystykę. Wykonano retuszowanie ubytków a z ornamentów i kolumn zdjęto wtórne partie metalizowane i pozłocono je złotem w proszku. Rzeźby, które poddane zostały pracom konserwatorskim w ubiegłym roku, zamontowano w pierwotnym położeniu. 

W skład wyposażenia ruchomego kościoła wchodzi grupa obrazów sztalugowych z wizerunkami Matki Boskiej, których liczne nagromadzenie w tym niewielkim wnętrzu ma swoje nawiązanie do patrocinium świątyni. Są to przedstawienia maryjne w typie Hodegetrii, jak i całopostaciowe ujęcia, obrazy malowane na płótnie, jak i ikony na desce, reprezentujące wysoki poziom przygotowania artysty, jak i typowo ludowe.

W roku 2020 Parafia przeprowadziła prace konserwatorskie przy obrazach: Matki Bożej Jackowej, wykonanego techniką olej na płótnie z ok. XVII w; obrazie Matki Bożej z Dzieciątkiem, wykonanego techniką olej na desce z przełomu XVIII i XIX w. i obrazie Matki Bożej z Dzieciątkiem wykonanego w technice olej na płótnie z ok. XVII w. Główny trzon prac konserwatorskich przy wizerunkach stanowiło oczyszczenie z zabrudzeń, zdjęcie pożółkłego werniksu oraz usunięciu wtórnych przemalowań. Pozwoliło to na ujawnienie się pierwotnej kolorystyki. Przeprowadzono zabiegi dezynfekcji i dezynsekcji. Ubytki zaprawy oraz warstwy malarskiej uzupełniono i wykonano retusze. Warstwa malarska została zabezpieczona werniksem. W trakcie prac konserwatorskich przy obrazie Matki Bożej z Dzieciątkiem z przełomu XVIII i XIX w. odkryto, iż tło obrazu było pozłacane dlatego zdecydowano się również na jego delikatne pozłocenie. Ramy obrazów także poddano konserwacji.

Prace konserwatorskie przy wyposażeniu ruchomym objęły również drewniany krucyfiks z poł. XIX w. Krucyfiks z rzeźbą drewnianą, polichromowaną w stylu ludowym nosił ślady postępującej destrukcji struktury drewna.  Prace przy obiekcie objęły oczyszczenie z zabrudzeń oraz wtórnych warstw, przeprowadzono dezynsekcję oraz impregnację. Wykonano uzupełnienia ubytków zaprawy i warstwy malarskiej a na obiekt naniesiono warstwę zabezpieczającą. Prace konserwatorskie pozwoliły uwidocznić niezwykle pięknie wykonanie żyły na ciele Chrystusa, które przed pracami konserwatorskimi były ledwo widoczne.