Kościół pw. św. Andrzeja ap. w Lipsku koło Narola

Dzisiaj polecamy Państwa uwadze odwiedzenie zespołu kościoła parafialnego pw. św. Andrzeja Apostoła w Lipsku koło Narola.

Kościół w Lipsku tak jak i sama parafia powstał w 1625 r. staraniem właściciela miasteczka Samuela Lipskiego, a uposażenia dokonał Andrzej Lipski biskup włocławski i pomorski, a jednocześnie wielki kanclerz koronny. W 1648 r. w czasie najazdu wojsk Chmielnickiego świątynia została doszczętnie zrabowana i spalona, a niedługo później odbudowana. W latach 1701-1713 staraniem Samuela Lipskiego doszło do odnowienia beneficjum, a także wzniesiono nowy kościół. Była to świątynia w części murowania i w części drewniana, a w kilka lat później dobudowano nową zakrystię. W wyniku kolejnego pożaru  w 1762 r. dochodzi do całkowitego zniszczenia dachu i części ścian kościoła. Z pożogi ocalała zakrystia, w której przez kolejnych kilka lat odprawiane są nabożeństwa. W rok po pożarze przystąpiono do budowy nowej świątyni (a zapewne odbudowy i rozbudowy z wykorzystaniem pozostałości murów kościoła poprzedniego). Inwentarz z 1774 r. informuje nas, ze kościół był w całości murowany z kamienia, ze sklepieniem z cegły oraz z drewnianym dachem pokrytym gontami. Na ścianie frontowej wzniesiono dwie wieżyczki, a nad prezbiterium kopułę. We wnętrzu znajdował się między innymi ołtarz główny i dwa ołtarze boczne, a także organy stojące na drewnianym chórze wspartym na murowanych kolumnach. W latach 50 i 60 XIX w. wnętrze kościoła gruntownie wyremontowano, a na sklepieniu sceny biblijne wymalował Karol Chodziemski z Jarosławia. W czasie tym na kościele założono również nową kopułę i pokryto ją blachą. W 1869 r. cały kościół pokryto nowym gontem, a w 1886 r. wyremontowano wieże. 7 czerwca 1889 r. w Lipsku wybuchł pożar i od sąsiednich domów zapalił się dach kościoła. W wyniku pożaru zniszczeniu uległ dach kopula oraz wieże. Dzięki pieniądzom uzyskanym z odszkodowania już w następnym roku na całym kościele wykonany był nowy, drewniany dach kryty blachą. W 1890 i 1891 r. wnętrze kościoła otynkowano i ułożono posadzkę z kamienia trembowelskiego. W póżniejszym okresie prowadzono liczne prace w tym między innymi w1935 r. przeprowadzono gruntowny remont wnętrza i elewacji, a w 1957 r. zlecono wykonanie nowej dekoracji malarskiej wnętrza, której autorem był Bronisław Gawlik z Gdyni. W 1973 r. wykonano nowe (istniejące do dziś) elewacje.

O burzliwej i długiej historii świątyni świadczy jej architektura z widocznymi licznymi przekształceniami oraz elementy wyposażenia pochodzące od XVIII do XX w.

W skład zabytkowego zespołu kościelnego wchodzi również pochodząca z 1 poł. XIX w. plebania oraz dzwonnica z połowy XX w.