Ogólnopolskie obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków na Podkarpaciu

18 kwietnia na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków. W 2023 r. centralne obchody odbyły się w Muzeum-Zamek w Łańcucie. Celem MDOZ  jest przede wszystkim przybliżenie zagadnień związanych z ochroną spuścizny minionych pokoleń. To również święto wszystkich, którzy na co dzień zajmują się ochroną i opieką nad zabytkami – konserwatorów, historyków sztuki i architektury, urbanistów, archeologów oraz przedstawicieli innych zawodów pracujących na rzecz ochrony zabytków, a także społeczników, właścicieli, opiekunów i zarządców obiektów zabytkowych. 

Z okazji 10-lecia wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, 16 drewnianych cerkwi z polskiego i ukraińskiego regionu Karpat oraz  20-lecie wpisu drewnianych kościołów Południowej Małopolski, odbył się panel dyskusyjny na temat aktualnych wyzwań ochrony obiektów architektury drewnianej wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W dyskusji wzięli udział: Beata Kot, Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków, dr inż. arch. Piotr Turkiewicz, Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków oraz ksiądz mitrat Julian Felenczak, proboszcz prawosławnej parafii w Morochowie, dziekan sanocki. Panel poprowadziła dr hab. Monika Bogdanowska, Zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Podczas dyskusji podjęto tematy dotyczące autentyzmu zabytkowej substancji, konstrukcji, detalu jako ważnych cech i elementów decydujących o zachowaniu wartości. Poruszono wątek zabezpieczenia obiektów na wypadek zagrożeń - ppoż, przeciwwłamaniowe, przeciwpowodziowe oraz na wypadek konfliktu zbrojnego. W debacie mówiono o budowaniu świadomości społecznej dotyczącej wartości miejsc i drewnianej architektury, w tym współpraca z samorządami i innymi interesariuszami. Dodatkowo, paneliści podzieli się ciekawostkami dotyczącymi odkryć dokonywanych w obiektach drewnianych. Debata miała ogromną publiczność, która żywo była zainteresowana zagadnieniami na temat świeckiej i sakralnej architektury drewnianej na terenie województwa podkarpackiego i małopolskiego. Przebieg całego wydarzenia, w tym zapis z debaty można obejrzeć pod tym linkiem https://tiny.pl/wvv8z

Podczas gali Medalami Stulecia Odzyskanej Niepodległości w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dokonał Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny Konserwator Zabytków, dr Jarosław Sellin.

Dzięki staraniom Beaty Kot Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wręczono odznaki Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego  „Za opiekę nad zabytkami”. Podczas uroczystości z rąk dr Jarosława Sellina, Podsekretarza Stanu w MKiDN, Beaty Kot PWKZ i dr hab. Katarzyny Zalasińskiej Dyrektor NID, odznaki otrzymali:

– Odznaki złote: O. Cyprian Krzysztof Mazurek, Beata Bartman, Łukasz Gołda, Mirosław Majkowski, Beata Bartman, Edward Dobrzański, Bożena Stanek-Lebioda, Ksiądz Marcin Nabożny.
– Odznaka srebrna: Wioletta Łabuda-Iwaniak.

Obchodom towarzyszyła wystawa przed zamkiem w Łańcucie „Skarby drewnianej architektury sakralnej. Kościoły i cerkwie na Liście światowego dziedzictwa UNESCO”.

Drugiego dnia świętowania MDOZ , goście przybyli z całej Polski na Podkarpacie mogli zwiedzić Zespół Cerkiewny w Radrużu – Pomnik historii i miejsce światowego dziedzictwa UNESCO.

Organizatorem wydarzenia był Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID)

fot. T. Błoński, A. Radziejowska WUOZ Przemyśl, NID