Parkowa 1 - wpis do Rejestru

Budynek przy ul. Parkowej 1 w Przemyślu usytuowany jest na terenie Podzamcza, u zbiegu ulic Sanockiej i Parkowej. Wybudowany został w 1908 roku z przeznaczeniem na zakład wodoleczniczy doktora Samuela Kutny i Towarzystwa Pielęgnowania Chorych „Bikur Cholim”, którego zadaniem było niesienie pomocy medycznej uboższej części społeczeństwa żydowskiego. W 1918 roku  był restaurowany przez firmę elektrotechniczną Leona Nassenfelda, z uwagi na częściowe zniszczenia zaistniałe w okresie I wojny światowej. Funkcję sanatorium budynek pełnił jeszcze kilka lat po II wojnie światowej, a później zaadoptowano go na mieszkania. 

Elewacja frontowa (zachodnia) siedmioosiowa, z bocznymi, jednoosiowymi ryzalitami zwieńczonymi szczytami, ozdobionymi identycznie secesyjnym detalem, sutereny i parter pasowo boniowane, piętro gładko tynkowane, z dekoracją wokół otworów okiennych, w osi środkowej wejście główne, prostokątne – drzwi drewniane ramowo – płycinowe przeszklone w górnej partii, balkon z ozdobną metalową balustradą umieszczony nad suterenami łączy ryzality. Elewacja boczna (południowa) trójosiowa, asymetryczna, z wejściem w osi skrajnej – drzwi drewniane ramowo – płycinowe, półkoliście zamknięte z przeszklonym nadświetlem, parter boniowany, piętro gładko tynkowane, od wschodu widoczne dwa przęsła drewnianej werandy. Elewacja wschodnia siedmioosiowa, parter boniowany, na piętrze drewniana weranda zabudowana w trzech osiach i przykryta dachem jednospadowym. Elewacja północna dwuosiowa, w części przylega do sąsiedniej kamienicy.

Układ wnętrza czterotraktowy, w drugim klatka schodowa, a w trzecim korytarz. Na ścianach klatki schodowej pod warstwami malarskimi zabytkowa polichromia. We wnętrzu zachowała się posadzka z barwnych płytek, stolarka drzwiowa drewniana w korytarzach oraz w pomieszczeniu na parterze parkiet ułożony w „jodełkę”.

Budynek zachował z okresu budowy secesyjny detal architektoniczny w postaci dekoracji szczytów ryzalitów o płynnych, wklęsło - wypukłych liniach, których pola przeprute są półokrągłymi oknami, a w nadokiennikach zwieńczone ślepymi okulusami, ornamentem roślinnym w formie słoneczników, liści, girland, wzorów geometrycznych wokół otwory okiennych oraz kutej balustrady balkonu zdobionej motywem stylizowanej, zwielokrotnionej liry otoczonej kwiatami. Usytuowana od strony parku zamkowego drewniana weranda wsparta na dekoracyjnie rzeźbionych słupach z balustradą o wzorze krzyżowym i ażurowych motywach kwiatowych pod okapem, posiada walory nie tylko architektoniczne ale jest częścią budynku akcentującą pierwotne przeznaczenie obiektu.

Pod względem bryły, secesyjnego wystroju elewacji budynek stanowi istotny element ul. Parkowej, wyróżniający się spośród jej zabudowy.