Wpis do Rejestru budynku przy Okrzei 18 w Przemyślu

Budynek przy ul. Okrzei 18 w Przemyślu położony jest na lewobrzeżnej dzielnicy miasta – Zasanie. Wybudowany w 1892 r., wolnostojący, murowany, licowany zendrówką, II -kondygnacyjny z użytkowym poddaszem i wysokimi suterenami od południowego - wschodu i piwnicami od północnego – zachodu (piwnice – ceglane, sklepienia odcinkowe), nakryty dachami: dwuspadowym (pierwotnie naczółkowym), wieża czterospadowym z metalową ozdobną balustradą w kalenicy, pokryte blachą. Założony na planie prostokąta z ryzalitami w elewacjach frontowej, bocznej i tylnej


Podział elewacji horyzontalny. Elewacja frontowa (południowa – wschodnia) ośmioosiowa z ryzalitem środkowym zwieńczonym szczytem, nakrytym dachem dwuspadowym, w narożu wieża wyniesiona o jedną kondygnację ponad poziom dachu. Sutereny tynkowane, parter oddzielony od suteren i piętra parami gzymsów (pod gzymsem parteru dekoracja z cegieł w postaci pasa w formie „psich zębów”) wypełnionych fryzami o dekoracji sgraffitowej, o motywach roślinnych i antycznych. Nad piętrem ceglany gzyms wsparty na kroksztynach. Balkon w ryzalicie na piętrze i nad sutereną w wieży o bogato zdobionych metalowych balustradach. Otwory okienne prostokątne, w wieży zamknięte półkoliście, nad oknami ostatniej kondygnacją wieży w płycinie ozdobionej sgraffitem z motywem gryfów data „1892”, pod wydatnym okapem wieży fryz w formie drewnianej konstrukcji wspartej na ozdobnych wspornikach. Elewacja boczna (południowo – zachodnia) trójosiowa, z dekoracją jak w elewacji frontowej, balkonem o ozdobnej metalowej, ażurowej balustradzie (pionowe i poziome płaskowniki zakończone na przemian kulami i uproszczonymi liśćmi, płaskowniki w środkowej części balustrady połączone okrągłymi elementami) w osi skrajnej od południa i wejściem głównym od zachodu (drzwi dwuskrzydłowe, w górnej partii przeszklone z ozdobną kratą i nadświetlem). Elewacja boczna (północno – wschodnia) trójosiowa z bocznym ryzalitem wieży, wystrój architektoniczny nawiązuje do fasady. Elewacja podwórzowa (północno – zachodnia) sześcioosiowa, z czteroosiowym asymetrycznym ryzalitem i drugim wejściem do części budynku. 


Układ wnętrza dwu i pół traktowy, klatka schodowa usytuowana w północno – zachodnim narożniku. We wnętrzu zachowały się oryginalne drewniane, przeszklone drzwi na korytarzu i do mieszkań , parkiety układane w „jodełkę”.



Budynek przy ul. Okrzei 18 został rozplanowany na rozległej działce w znacznym oddaleniu od linii zabudowy ulicy. Wzniesiony został jako wysokiej klasy dom mieszkalny posiadający cechy budowli willowej, z elementami stylu szwajcarskiego, odznaczający się rozczłonkowaną bryłą z wyraźnie zaakcentowaną wieżą w narożu, posiadającą drewniane elementy dekoracyjne. Ozdobiony został oryginalnym i nietypowym dla zabudowy Przemyśla elementem wystroju elewacji w postaci fryzu dekoracji sgraffitowej. Zachował bogatą ślusarkę balkonów i pochodzące z okresu budowy drewniane drzwi wejściowe. Pierwotnie pomieszczenia posiadały komunikację amfiladową, a na każdej kondygnacji znajdowało się jedno mieszkanie. Budynek posiada zasadniczy układ wnętrza z klatką schodową umieszczoną w tylnym trakcie i wewnętrznym korytarzem. 



 

Budynek wg wykazu placów i ulic miasta Przemyśla z 1895 r. wybudowany został na nieruchomości oznaczonej numerem konskrypcyjnym 543 przy ul. Lipowa Górna 6 i był własnością Polliardi Dyonizya. Zmiana nazwy ulicy na Stefana Okrzei nastąpiła między 1910 r., a 1932 r. Budynek należy do interesujących obiektów mieszkalnych na terenie Zasania, zarówno z uwagi na walory architektoniczne jak i naturalne uwarunkowania krajobrazowe wynikające z jego usytuowania na spadku terenu w kierunku południowym.