Wpis do Rejestru dawnej cerkwi ob. kościoła w Tarnawce

Dawna cerkiew grekokatolicka pw. św. Michała Archanioła, obecnie kościół parafialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Tarnawce położona na skraju wsi Tarnawka, na niewielkim wzniesieniu, przy drodze prowadzącej z Husowa do Hadli Kańczuckich.  Budynek cerkwi został wzniesiony przez parafię grekokatolicką w latach 1934-1939 według projektu architekta Jewhena Nahirnego z roku 1929. Ukończony po 1945 roku przez parafię rzymskokatolicką (erygowaną w 1946 roku), po przesiedleniu większości ludności ukraińskiej zamieszkującej wówczas wieś na ziemie północnej Polski. Wcześniejsza cerkiew w Tarnawce była budowlą drewnianą, wzniesioną w 1672 roku. Usytuowana w stosunku do obecnej po drugiej stronie drogi, została w latach 60-tych XX wieku opuszczona i spłonęła w 1963 roku.

Obecny kościół murowany, otynkowany, na planie krzyża łacińskiego. Jednonawowy, prezbiterium zamknięte półkoliście (przy czym obrys murów zewnętrznych prezbiterium trójboczny). Do ramion transeptu przylegają półkoliste absydy. Nawa otoczona z trzech stron podcieniami z półkolistymi arkadami wspartymi na filarach. Na skrzyżowaniu naw kopuła na trompach nakryta cebulastym hełmem. Nad nawą oraz prezbiterium dwie mniejsze, ośmioboczne wieże, kryte hełmami cebulastymi. Kopuła oraz wieże zwieńczone dodatkowo latarniami nakrytymi cebulastymi hełmami, na których osadzone metalowe krzyże. Do prezbiterium przylegają od strony wschodniej i zachodniej prostokątne pastoforia. Nawa główna, prezbiterium oraz transept tej samej wysokości. Dach nawy oraz transeptu dwuspadowy, nad prezbiterium wielospadowy, dach podcieni pulpitowy, kryte blachą. Fasada zwieńczona gładkim trójkątnym szczytem, arkada na osi wejścia wyższa, wystająca nieco ponad dach pulpitowy. Elewacje na cokole, gładko tynkowane. Bryła kościoła zwarta, addycyjna, z dominantą kompozycyjną w postaci kopuły na skrzyżowaniu naw.

Nawa główna, prezbiterium i ramiona transeptu sklepione kolebkowo. Kopuła na skrzyżowaniu naw na rzucie kwadratu, z ośmiobocznym, wysokim tamburem, w którym znajdują się cztery okna oraz cztery blendy. Chór muzyczny nadwieszony wzdłuż południowej ściany nawy o prostym parapecie. Ściany częściowo pokryte polichromią geometryczno-ornamentalną i figuralną (głównie w wyższych partiach). Większość otworów okiennych prostokątna, zamknięta łukiem półkolistym.

Dawna cerkiew w Tarnawce należy do grupy świątyń grekokatolickich wzniesionych w duchu ukraińskiego stylu narodowego, odzwierciedla cechy charakterystyczne tego stylu i reprezentuje osiągnięcia epoki. Budynek dawnej cerkwi o charakterystycznym krzyżowo-kopułowym układzie jest obiektem stylowo prostym, o  symetrycznej bryle i skromnej dekoracji architektonicznej. Twórca projektu, Jewhen Nahirny posłużył się tradycyjnymi formami architektury nawiązującymi do architektury bizantyńskiej, łącząc je z tradycyjnym ruskim schematem cerkwi krzyżowo-kopułowej. Na tej tradycji oparta jest bryła zewnętrzna, układ wnętrza, użyte materiały, a także wystrój wnętrza kościoła.

Dzwonnica usytuowana przy południowo wschodnim narożniku kościoła, w typie parawanowym, murowana, tynkowana. Trójarkadowa, przy czym środkowa arkada wyższa, w każdej arkadzie zawieszony dzwon. Szczyt trójkątny, zwieńczony metalowym krzyżem, jednorodna stylowo z budynkiem kościoła.

Dawna cerkiew grekokatolicka w Tarnawce posiada wartości historyczne. Wartości te reprezentują materialne cechy obiektu – autentyczna substancja historyczna materiału oraz struktury została tu zachowana bez zasadniczych przekształceń od czasu budowy. Podobnie kontynuowana jest pierwotna funkcja sakralna obiektu. Autentyczna, zachowana bez zasadniczych zmian od czasu powstania jest także forma zewnętrzna kościoła, czyli jego bryła, artykulacja elewacji, skromny detal architektoniczny. Historyczny charakter i historyczna funkcja odzwierciedlona jest w materialnej strukturze przestrzennej obiektu.

Przedmiotowy obiekt jest także świadectwem twórczości Jewhena Nahirnego, ukraińskiego architekta działającego w 1 poł. XX wieku na terenie Galicji. Jewhen Nahirny był synem architekta Wasyla Nahirnego, który pod koniec XIX wieku wypracował w architekturze cerkiewnej tzw. ukraiński styl narodowy. Nahirny kontynuował w swojej pracy styl wypracowany przez ojca tworząc około pięciuset projektów budynków użyteczności publicznej oraz świątyń, z czego zrealizowano około trzystu.

Dawna cerkiew jest także realizacją ukraińskiego stylu narodowego, rozwiniętego na przełomie XIX i XX wieku oraz świadectwem rozwoju budownictwa sakralnego Grekokatolików w Galicji. Budowa świątyń w tym stylu miała też służyć ugruntowaniu tożsamości wyznaniowej i religijnej wznoszących je wspólnot. Obiekt jest także jednym z ostatnich przejawów architektury cerkiewnej na terenie województwa podkarpackiego, przerwanej wybuchem II wojny światowej i opuszczeniem tego terenu przez większość ludności greko-katolickiej.

Obiekt posiada także wartości historyczne niematerialne na które składają się pełnione przezeń funkcje kultowe, a także związane z nimi przeżycia religijne i duchowe mieszkańców parafii i wsi.