Wpis do Rejestru willi na ul. Dąbrowskiego 2 w Jarosławiu

Willa przy ul. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego 2 w Jarosławiu usytuowana jest w centrum miasta, na obszernej parceli na skrzyżowaniu dwóch ulic - Żeromskiego i Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego 2. Budynek usytuowany jest w części Jarosławia, która rozbudowywała się na pocz. XX wieku oraz w okresie międzywojennym. Wytyczono wówczas nowe ulice, a na usytuowanych przy nich parcelach powstawały malownicze wille i domy posiadające przeważnie historyzujący wystrój elewacji oraz pojedyncze przykłady budynków modernistycznych wznoszonych w latach 30. XX wieku. Budynek wyróżnia się bardzo dobrą ekspozycją w przestrzeni i pomyślany został jako element domykający niejako oś widokową ul. Żeromskiego (d. ul. Parkowej) przez co stanowi istotny element urbanistyczny tej części miasta.

Willa przy ul. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego 2 w Jarosławiu stanowi interesujący przykład zamożnego domu miejskiego. Bryłę willi urozmaicono niewielkimi alkierzykami w narożnikach elewacji frontowej oraz półokrągłym, dwukondygnacyjnym ryzalitem na jej osi, z przeszkloną werandą na parterze kryjącą główne wejście do budynku oraz zadaszonym tarasem na piętrze. Dekoracja architektoniczna elewacji ograniczona jest do minimum i składają się na nią: wysunięty cokół, proste parapety i gzymsy oraz tralkowa balustrada i okrągła, puklowana rozeta umieszczone na tarasie. Budynek odwołuje się do bardzo tradycyjnej formy architektonicznej dworu, to jednak stylistykę elewacji należy określić jako wczesnomodernistyczną, gdzie nadmiar detalu ograniczony został do kilku bardzo prostych elementów, a całą dekoracyjność i malowniczość bryły uzyskano poprzez zastosowanie dobrych proporcji w kompozycji bryły, dużej ilości wysokich, prostokątnych okien o zróżnicowanych szerokościach, umiejętne zestawienie wysokościowe poszczególnych partii budynku, czy w końcu szlachetne wyprawy tynkarskie, jakże charakterystyczne dla okresu międzywojennego. Wnętrza posiadają tradycyjny układ jednak w elementach wyposażenia i wystroju widać już wpływy modernizmu, czy elementy stylistyki art-deco.

Murowana, częściowo podpiwniczona – sklepienia odcinkowe i stropy odcinkowe, parterowa z mieszkalnym poddaszem, nakryta dachem czterospadowym pokrytym blachą (półokrągły ryzalit pokryty dachem o lekkim spadku). Założona na rzucie zbliżonym do prostokąta z półokrągłym wydatnym ryzalitem na osi elewacji frontowej oraz dwoma narożnymi ryzalitami w formie alkierzy i skrajnymi ryzalitami w elewacjach bocznych.Elewacja frontowa (południowa) siedmioosiowa, symetryczna, na osi półokrągły ryzalit z wejściem głównym, w jego drugiej kondygnacji zadaszony taras, wsparty na prostokątnych filarach pomiędzy którymi tralkowa balustrada. Sufit nad tarasem ze sztukatorską rozetą pośrodku. Cokół z odsadzką, wykończony zaprawą imitującą okładzinę kamienną. Parter gładki wykończony szlachetnym tynkiem z miką. Elewacja boczna – wschodnia: asymetryczna, czteroosiowa, z dwuosiowym ryzalitem skrajnym od północy, oraz jednoosiowym alkierzem narożnym od południa. Elewacja boczna – zachodnia: asymetryczna, czteroosiowa z dwuosiowym ryzalitem skrajnym od północy, oraz jednoosiowym alkierzem narożnym od południa. W drugiej osi od północy boczne drzwi wejściowe do budynku. Elewacja tylna – północna: asymetryczna, trójosiowa. Wystrój elewacji bocznych i tylnej analogiczny jak w parterowej części elewacji frontowej. Otwory okienne i drzwiowe w budynku prostokątne.

Należy podkreślić, że ze względu na usytuowanie oraz zastosowane formy architektoniczne willa ta posiada wysokie walory poznawcze. Jest to stosunkowo wczesny w zabudowie Jarosławia przykład budynku o modernistycznych cechach. Obiekt wyróżnia się bardzo dobrą architekturą i w dodatku jest jednym z niewielu tak wysokiej klasy budynków mieszkalnych, który pomimo zastosowanego wczesnomodernistycznego wystroju, w swojej bryle świadomie odwołuje się do formy historycznego dworu, przez co należy uznać go za interesujący przejaw jednej z form stylu narodowego - "stylu dworkowego".

 

Fot. W. Wlazło - WUOZ w Przemyślu