Planowana inwestycja pod nazwą: „Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 885 Przemyśl – Hermanowice – Granica Państwa” na działkach nr 64/1, 67/1, 73/1, 74/1, 75/2, 427, 115/5, 115/3, 430/3 obręb 0008 Malhowice, znajduje się częściowo na terenie stanowiska archeologicznego nr 9 w miejscowości Malhowice (AZP 110-84/81), które figuruje w ewidencji, jako osada z okresu neolitu, epoki brązu i wczesnej epoki żelaza oraz późnego okresu wpływów rzymskich. W związku z tym zaistniała konieczność przeprowadzenia archeologicznych badań wykopaliskowych wyprzedzających planowane prace ziemne.
O nakazie przeprowadzanie tych prac mówi ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2018 r., poz. 2067). Badania archeologiczne zostały przeprowadzone na podstawie pozwolenia Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wydanego dnia 16 stycznia 2020 r. przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków z siedzibą w Przemyślu (znak pisma: AZP-I.5161.84.2019.ES).
Prace archeologiczne prowadzone były przez uprawnionego magistra archeologii, zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami, na zlecenie Podkarpackiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Rzeszowie. Odsłonięto i przebadano obszar koło 50 arów, pozostała część stanowiska znajduję się pod drogą asfaltową i w jej bliskim otoczeniu. Podczas badań zidentyfikowano 380 obiektów część z nich anulowano podczas eksploracji. Podczas badań natrafiono na osadę jak się wydaje z późnego okresu wpływów rzymskich (potrzebna konsultacja). Na tym terenie zarejestrowano dwie budowle słupowe (6 konstrukcyjnych dołów posłowych.) oraz 3 budynki mieszkalne (chaty) o wymiarach 3m x 4m, 3,5 m x 4, 4 m x 5 m. Kolejnym ciekawym odkryciem jest seria piecowisk charakterystyczna dla okresu wpływów rzymskich i łączona na tym terenie z kultura przeworską. Piece tzw. prażaki (ok. 25 sztuk) znajdują się na południowego stoku wzniesienia i na wschód od chat. Poniżej obszaru z piecowiskami wyróżniono o znacznej głębokości jamy zasobowe i gospodarcze. Wśród nich odnaleziono piec – dwu komorowy do wypału ceramiki (oczywiście z niezachowaną częścią stropową). Pace w terenie prowadzono do 27 kwietnia.
Film przedstawiający widok z góry na obszar objęty badaniami archeologicznymi, dostępny jest pod tym linkiem https://www.facebook.com/podkarpackiwkz/videos/vb.106706854100187/594254131296565/?type=3&theater
