Przemyśl – zespół staromiejski

Zachowany do dnia dzisiejszego układ przestrzenny i zespół zabytkowy Przemyśla jest miejską strukturą przestrzenną o wyjątkowych w skali Polski wartościach zabytkowych – przede wszystkim historycznych. Przemyśl już w XI w. był ważnym ośrodkiem administracyjnym państwa Bolesława Chrobrego, następnie stolicą księstwa Rościsławowiczów, miastem królewskim i ważnym ośrodkiem administracyjnym Rzeczypospolitej, stolicą Ziemi Przemyskiej, a także siedzibą dwóch biskupstw. Czytelne do dziś ślady osadnictwa z XII i XIII w., zachowany w znacznym stopniu XIV-wieczny układ lokacyjny, relikty romańskich budowli, górujące nad miastem wzgórze zamkowe, wyjątkowo liczne, wysokiej klasy zabytki sakralnej architektury gotyckiej i nowożytnej, liczne zabytki architektury XIX-wiecznej stanowią o potencjale zabytkowym miasta. Wyjątkowe wnętrza urbanistyczne, do których zalicza się m.in. Rynek, plac Katedralny, plac przed klasztorem oo. karmelitów, jak również kapitalne położenie miasta – powiązanie historycznego zespołu z krajobrazem, m.in. z masywem wzgórza Zniesienie i Kopca Tatarskiego decydują także o specyfice i niepowtarzalności zespołu. Nie bez wpływu na zachowany potencjał kulturowy miało położenie geograficzne miasta – na styku kultur, co zdecydowało o jego wielokulturowości i wielowyznaniowości oraz o znaczeniu obronnym w różnych okresach państwowości polskiej.
 
Dziedzictwo kulturowe Przemyśla, to świadectwo potęgi, barwności i różnorodności kulturowej dawnej Rzeczypospolite. Zachowana substancja zabytkowa ze zharmonizowanymi nawarstwieniami świadczy o wielowiekowej, wielokulturowej i wielonarodowościowej ponad 1000-letniej historii miasta. Malownicze, tarasowe położenie miasta ponad doliną Sanu wraz z zagęszczeniem historycznej zabudowy składają się na unikalną, malowniczą panoramę miasta, która w niemal niezmienionej formie przetrwała ponad 250 lat.